Trong thời đại hiện nay, ý tưởng về robot thực hiện vai trò của một luật sư trong phòng xử án có vẻ như chỉ nằm trong lĩnh vực của khoa học viễn tưởng. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng sự góp mặt của trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng trở nên quan trọng trong ngành luật. Trong một ngành nghề truyền thống và thận trọng như ngành tư pháp, việc tiếp nhận công nghệ AI diễn ra một cách chậm chạp. Song, chức năng tự động cập nhật, phân tích, "suy nghĩ", và dự báo của AI đang dần trở thành xu thế chính trong ngành.

Các công ty luật khắp nơi đang ngày càng tích hợp AI vào công việc hàng ngày của họ như một phần của chiến lược "quản lý tri thức", với mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả công việc, chia sẻ kiến thức chuyên môn với khách hàng, và hiểu sâu hơn về tác động pháp lý. Trong lĩnh vực tư pháp, AI đặc biệt hữu ích trong việc truy xuất thông tin, phân tích dữ liệu, và tự động hóa xử lý tài liệu, mang lại lợi ích đáng kể về tốc độ, chính xác, và tiết kiệm thời gian, công sức cho các công ty luật.

Một ví dụ điển hình là trường hợp của Sally Hobson, một luật sư hình sự tại London, người đã sử dụng trợ lý pháp lý AI, Luminance, để xử lý hơn 10.000 hồ sơ trong một vụ án giết người phức tạp, tiết kiệm được 50.000 bảng Anh và hoàn thành công việc sớm hơn 4 tuần so với dự kiến. Luminance, hiện được sử dụng bởi hơn 300 công ty luật tại 55 quốc gia, cho thấy khả năng tìm kiếm và học tập mạnh mẽ.

Ngoài ra, AI còn đảm nhận những nhiệm vụ phức tạp hơn như thiết kế kế hoạch bào chữa và tìm kiếm tiền lệ pháp lý. Litigate, một AI hỗ trợ tư pháp của Israel, và ROSS, dựa trên công nghệ AI "Watson" của IBM, đều là những công cụ mạnh mẽ trong việc nghiên cứu pháp lý, cung cấp phân tích và giải thích dữ liệu, và theo dõi những diễn biến mới nhất trong cộng đồng pháp luật.

Trợ lý pháp lý AI không chỉ giới hạn ở nghiên cứu và xử lý dữ liệu mà còn có thể dự đoán kết quả của các vụ việc pháp lý, như Premonition và TAX-I của Deloitte Legal, giúp luật sư đưa ra quyết định phù hợp và tư vấn tốt hơn cho khách hàng của mình.

Mặc dù công nghệ AI mang lại nhiều lợi ích, nhưng sự thay thế hoàn toàn con người bởi máy móc trong ngành tư pháp vẫn còn nhiều hạn chế. Luật pháp phục vụ con người và giải quyết vấn đề xã hội, yêu cầu sự nhận thức, sáng tạo và tính nhân văn không thể hoàn toàn được máy móc hiểu được. Mặc dù vậy, những tiến bộ của AI cho thấy một tương lai nơi công nghệ có thể hỗ trợ đáng kể trong việc giảm bớt tình trạng tồn đọng án kiện, mở ra hướng đi mới cho ngành tư pháp.